Gwarancja dla całości lub części wkładu własnego i szansa na
obniżenie zadłużenia jednorazową spłatą – takie są główne elementy Rodzinnego
Kredytu Mieszkaniowego. Program pojawił się w pierwszej wersji na rynku w
połowie 2022 r. i nie przyciągnął takiej uwagi jak „Bezpieczny kredyt 2 procent”.
Dopłaty do kredytów hipotecznych były najgorętszym tematem
na rynku mieszkaniowym w 2024 r. Samo hasło „kredytu zero procent”, chociaż nie
stało się ciałem, wystarczyło, by wzbudzić olbrzymie kontrowersje. Dotyczyło to
nie tylko opinii publicznej, ale jak się szybko okazało, również rządzącej
koalicji.
Tymczasem podobnej uwagi nie przyciągnął program, który pod
szyldem Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego wszedł w życie wraz z „Bezpiecznym
kredytem 2 procent”. Wcześniej działał on, w niezbyt udanym wydaniu, pod hasłem
gwarantowanego kredytu mieszkaniowego. Przypomnijmy, jakie korzyści przynosi
potencjalnym kredytobiorcom.
Bez pompowania zdolności kredytowej
Kluczem dla zrozumienia cichej egzystencji Rodzinnego Kredytu
Mieszkaniowego jest cel programu. W założeniu skierowany on jest do osób,
które mają zdolność kredytową, ale nie dysponują znaczącymi oszczędnościami.
Wsparcie polega na udzieleniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego gwarancji, która
jest traktowana przez bank na równi z wniesieniem wkładu własnego.
Kredytobiorca dzięki gwarancji może zaciągnąć zobowiązanie
nawet na 100 proc. wartości nieruchomości. Limitem kwotowym dla wkładu własnego
kredytobiorcy i gwarancji BGK łącznie jest poziom 200 tys. zł. Ta kwota nie
może przekraczać 20 proc. wartości kredytu (dla zmiennego oprocentowania) lub
30 proc. (dla kredytów z okresowo stałym oprocentowaniem). Wysokość części
kredytu objętej gwarancją nie może przekroczyć 100 tys. zł. Z Rodzinnego Kredytu
Mieszkaniowego można skorzystać również bez gwarancji wkładu własnego.
Drugim elementem Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego jest możliwość
otrzymania tzw. spłaty rodzinnej. W praktyce jest nadpłata kredytu „fundowana”
przez państwo. Gdy w gospodarstwie domowym kredytobiorcy pojawia się drugie
dziecko, kwota spłaty rodzinnej wyniesie 20 tys. zł. Przy trzecim i każdym
kolejnym dziecku – 60 tys. zł.
RKM nie przyciągnął krytyki
Konstrukcja spłaty rodzinnej jest zdecydowanie mniej
kontrowersyjna, niż dopłacanie do rat kredytów hipotecznych. Po pierwsze, nadpłacany
jest kapitał (obniżane zadłużenie), a nie dokonuje się dopłat do odsetek
pobieranych przez bank. Po drugie, spłaty obudowano kilkoma warunkami (m.in.
brak własności innej nieruchomości mieszkalnej, prowadzenie gospodarstwa
domowego w Polsce w momencie wnioskowania o spłatę). Po trzecie, zestaw
warunków wstępnych RKM przewiduje m.in. limity cenowe dla mieszkań, co w
połączeniu z limitowaniem maksymalnego wkładu własnego daje ograniczenie
maksymalnej ceny nieruchomości. Ograniczenia są jednak stopniowane – inne przewidziano
np. dla budowy domu czy zakupu domu jednorodzinnego.
Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy nie przyciągnął krytyki również
ze względu na swój niewielki wpływ na rynek. Rozwiązanie nie jest atrakcyjne
dla osób, które nie mają zdolności kredytowej w czasach wysokich stóp
procentowych. Nie obniża ono progu wejścia, a obiecuje wyłącznie korzyści w bliższej
lub dalszej przyszłości, gdy powiększy się liczebność gospodarstwa domowego.
W 2023 r. z opcji kredytu bez wkładu własnego skorzystało
zaledwie 1,4 tys. kredytobiorców. Wyniki za pełen 2024 r. będą zapewne lepsze,
ale trudno spodziewać się masowego sukcesu. Obecnie o Rodzinny Kredyt
Mieszkaniowy można się starać w:
- Alior Banku,
- Banku Ochrony Środowiska,
- Banku Pekao,
- PKO BP
- Santander Banku.
