Poszło o energetykę i UE. W Norwegii rozpadła się koalicja rządząca Senterpartiet i Partii Pracy

Eurosceptyczna partia Senterpartiet opuściła w czwartek po południu centrolewicowy rząd Jonasa Gahr Stoere, reprezentującego Partię Pracy. Koalicjantów poróżniło podejście do przepisów UE wprowadzających wspólną politykę energetyczną.

Po utracie 28 głosów ludowców, norweski premier zapowiedział, że będzie kontynuował kierowanie państwem, stojąc na czele rządu mniejszościowego. Jego gabinet od środy może liczyć wyłącznie na 48 deputowanych z Partii Pracy. Stoere wyraził jednak nadzieję na dalszą współpracę z parlamentem w kluczowych kwestiach, szczególnie dotyczących przyjęcia budżetu.

Z rządu odeszli ministrowie: finansów, sprawiedliwości, obrony, rolnictwa, rodziny, oświaty, rozwoju oraz współpracy z samorządem terytorialnym. Stoere zapowiedział przedstawienie nowych kandydatów na te stanowiska w ciągu tygodnia.

Osią kryzysu, skutkującego rozpadem koalicji Partii Pracy i Senterpartiet, stał się spór o energetykę i przyjęcie dyrektyw UE, które – zdaniem ich przeciwników – nie są korzystne dla Norwegii. Na implementację przepisów nie chcieli się zgodzić ludowcy, obawiający się utraty suwerenności państwa i wzrostu cen energii w Norwegii.

Partia Pracy, kierowana przez Stoere, zaproponowała przyjęcie trzech z czterech unijnych dyrektyw – dotyczących energii odnawialnej i budownictwa oraz regulującej kwestie efektywności energetycznej. Pierwsza określa ramy prawne, mające przyspieszyć transformację energetyczną w Europie oraz przewiduje wsparcie finansowe w tym zakresie. Druga wprowadza wymogi, jakie będą musiały spełnić nowo powstające budynki. Trzecia ma ułatwić odbiorcom końcowym efektywne korzystanie z energii elektrycznej, a także zmniejszyć zapotrzebowanie na nią i zapewnić łatwiejszy dostęp do przeglądu zużycia i ustalania cen prądu przez dostawców i wytwórców. Poparcie dla planów Stoere wyrazili przedstawicieli największej partii opozycyjnej – konserwatystów z Hoeyre. Dałoby to premierowi 84 głosy w parlamencie.

Po wyjściu Senterpartiet z rządu Jonas Gahr Stoere zdecydował o wycofaniu się z implementacji pakietu unijnych dyrektyw. Zapowiedział rozpoczęcie prac nad nową strategią energetyczną Norwegii.

Rozpad koalicji nie będzie oznaczać upadku rządu. Norweska konstytucja nie przewiduje przedterminowego rozwiązania parlamentu. Niezależnie od tarć gabinetowych wybory parlamentarne odbędą się 8 września 2025 r. Według ostatnich sondaży Partia Pracy może liczyć na 16,7 proc. poparcia, czyli niemal 10 punktów proc. mniej niż w wyborach w 2021 r. Ludowcy, w porównaniu z wynikiem z poprzednich wyborów, stracili prawie połowę zwolenników, uzyskując w badaniach 6,1 proc. głosów. Liderem przedwyborczych szacunków jest eurosceptyczna Partia Postępu z 24,5-procentowym poparciem, a tuż za nią plasują się konserwatyści z Hoeyre, zdobywając pół punktu procentowego mniej.

Z Oslo Mieszko Czarnecki (PAP)

cmm/ szm/